Naar aanleiding van de tentoonstelling Brueghel en tijdgenoten. Kunst als verborgen verzet, die nog tot 4 juli 2021 in het Bonnefantenmuseum in Maastricht loopt, verscheen bij Waanders Uitgevers (uiteraard in samenwerking met het museum) een keurige catalogus. Het is werkelijk een catalogus want in het tweede deel worden de tentoongestelde schilderijen, tekeningen en etsen besproken en afgebeeld. Deze besprekingen zijn vlot te lezen en boeien door hun inhoud. Onderaan vinden we telkens (logisch) wat praktische gegevens over het kunstwerk: materiaal, afmetingen, bewaarplaats en een beknopte bibliografie. Het gaat om bijna 75 stukken. Geregeld worden ook andere schilderijen in deze lemma’s afgebeeld, schilderijen die nodig zijn als ondersteuning, om te vergelijken of die invloed hebben uitgeoefend.
Het eerste deel van dit boekwerk is nog interessanter. Het gaat om twee grote essays die het thema van de tentoonstelling uitdiepen. Over Brueghel en zijn familieleden-schilders werd al menig boek gepubliceerd en zal nog menig boek worden geschreven. Nu wordt eens terecht nadruk gelegd op het feit dat Brueghel met zijn werken zich verzet tegen de bezetting door de Habsburgers van de Nederlanden, kritiek geeft. Hij doet dit slim, niet uitdagend maar dikwijls verborgen in wat details. Dit is het onderwerp van twee artikels in deze catalogus: kunsthistorici Lars Hendrikman en Dorien Tamis hebben het over de inventie van een gelaagde zestiende-eeuwse beeldtraditie in hun bijdrage ‘Het kruis en de kritiek’ en kunsthistorica Sarah Babin bespreekt in deze context het schilderij van de lijdensweg van Jezus naar Golgotha door Pieter Brueghel de Jongere. We genoten van hun uitleg, visie en apprecieerden het vergelijkingsmateriaal. Uiteraard kwam dit thema al in vroegere boeken aan bod, maar nu werd in een schitterende druk daar expliciet aandacht aan besteed. Een bibliografie werd achteraan niet vergeten. Ook de voetnoten werden op de laatste bladzijden afgedrukt, net als andere druktechnische gegevens. Spijtig is er geen index. Het geheel mag er zeker zijn, Zowel inhoudelijk als wat betreft de vormgeving is dit een voortreffelijke publicatie, die een plaats verdient in de bibliotheek van de Brueghelliefhebber.