De Vikingen en hun geschiedenis blijven tot de verbeelding spreken. Maar de rol van de vrouwen in de Vikingmaatschappij is doorgaans onderbelicht. In 2017 kon men op grond van DNA-onderzoek aantonen dat de botten van het individu dat begraven werd in graf Bj581 in de Vikingstad Birka, net buiten Stockholm, toebehoorden aan een vrouw, meer bepaald gezien de bij haar begraven wapens een krijgsvrouw. Dit gegeven werd het uitgangspunt van Schildmaagd, waarin de Amerikaanse literatuurwetenschapster Nancy Marie Brown De onbeschreven geschiedenis van krijgsvrouwen in de Vikingtijd exploreert. De auteur specialiseerde zich in IJslandse saga’s en Arthurromans en schreef reeds meerdere boeken over de Noordse literatuur en geschiedenis.
Brown noemde het individu in graf Bj581 Hervör, naar een befaamde schildmaagd uit de saga’s. Ze begint haar boek met de aansprekende beschrijving van de archeologische analyse van de botten en de daarmee begraven voorwerpen. Ze stelt de aanname dat alle wapengraven graven van mannen waren in vraag en dat onze voorstelling van het Vikingtijdperk daardoor vertekend is. Graf Bj581 leek erop te wijzen dat althans één vrouw uit het Vikingtijdperk het leven van een professionele krijger leidde. Het zou verbazen als zij de enige zou geweest zijn. Brown stelt terecht dat geslachtsbepaling op basis van metaal - wapens wijzen op mannen, sieraden op vrouwen – aan herziening toe is. Op basis van dit graf en andere archeologische bronnen maakt ze aannemelijk dat er wel degelijk krijgsvrouwen bestonden die zij aan zij vochten met de mannelijke Vikingen.
Brown wijst op het fundamentele historiografische probleem dat ons traditionele beeld van de Vikingwereld gevormd werd in de Victoriaanse 19de eeuw, waarin de rol van vrouwen gereduceerd werd tot kinderen, keuken en kerk. Ze poneert dat er wel degelijk vrouwelijke krijgers waren, schildmaagden, waarin ‘maagden’ geen seksuele betekenis had, maar verwees naar personen die geen gezinshoofd en geen economische verantwoordelijkheid droegen.
Nancy Marie Brown herleest dan systematisch de teksten en herbekijkt de archeologische gegevens. Zo slaagt ze er glansrijk in de mythe te ontkrachten dat Vikingvrouwen thuisbleven met de sleutels aan hun riem, een historiebeeld dat duidelijk Victoriaanse wortels heeft. Ze herziet systematisch traditionele beelden over tal van aspecten en construeert de wereld van de vrouwelijke Vikingskrijgers. Elk hoofdstuk begint met een geïnterpreteerd verhaal, geïnspireerd op de saga van Hervör en andere saga’s. Ze weet de ondergesneeuwde rol van de vrouw in de Vikingwereld te verbinden met de transformatie van de Vikingwereld onder invloed van het christendom.
Nancy Marie Brown levert met dit werk een verfrissende kijk op de Vikingwereld. Misschien zal niet elke lezer akkoord gaan met al haar conclusies, maar de auteur doet de lezer in elk geval nadenken. Een relevante kleurenkatern en achteraan noten, aanvullende literatuur en een register vervolledigen dit bijzonder lezenswaardig werk, dat beslist een bijdrage levert aan de herziening van het traditionele historiebeeld over de tot de verbeelding sprekende Vikingen.