Hieronder vindt u de jongste recensies. Selecteer een genre, vervolgens selecteer de recensie die u wenst u te bekijken en klik tenslotte op 'Lees recensie'.

Zoeken  Genre 

 TitelAuteurDatum
De wapenstok en het kruis. De cynische symbiose tussen Poetin en de Russische kerk Lucy Ash 05/05/2025
Heim (vert. Lies Lavrijsen) Caroline De Mulder 05/05/2025
De verdwijningen van Londres 38. Over Pinochet in Engeland en een nazi in Patagonië Philippe Sands 05/05/2025
Het bos en de rivier. Over Anselm Kiefer en zijn kunst Karl Ove Knausgård 05/05/2025
Het krijtstrepen verzet en de broers Van Hall, 1943-1945 Willem de Bell 05/05/2025
Nieuwgriekse geschiedenis. De Griekse wereld van de late middeleeuwen tot vandaag Pieter Borghart 05/05/2025
Een nieuwe omgang met comfort. Innovaties in verwarming en ventilatie, 1840-1920 Natasja Hogen 05/05/2025
Uit eten in Amsterdam. Vier eeuwen culinaire cultuurgeschiedenis Maarten Hell en Charlotte Kleyn 05/05/2025
De Ware Vrijheid. De levens van Johan en Cornelis de Witt Luc Panhuysen 05/05/2025
Het verdriet van Elisabeth van Culemborg. Bloei en ondergang van een adellijke dynastie, 1400-1555 Wijnand W. Mijnhardt 05/05/2025
Ooggetuigen van de bevrijding, september 1944-mei 1945 Bram de Graaf 05/05/2025
Een einde en een begin. Hoe de zomer van ’45 de wereld veranderde Oliver Hilmes 05/05/2025
De brug met drie bogen (vert. Henne van der Kooy) Ismail Kadare 05/05/2025
Verzetsvrouwen. Een onderbelichte geschiedenis Agnes Cremers en Mark Bergsma 05/05/2025
De schrijfster en de nachtegaal. Briefwisseling 1839-1849 (vert. Rosalien van Witsen) George Sand & Pauline Viardot 05/05/2025
Hannibal & Gideon Maarten Inghels 05/05/2025
Voortschrijdend inzicht. Beschouwingen (vert. Ronald Vlek) Julian Barnes 05/05/2025
Wildeman. Het leven van Paul Gauguin Sue Prideaux 05/05/2025
Grace (vert. Lidwien Biekmann en Tjadine Stheeman) Paul Lynch 05/05/2025
De Damiaanhoeve Chris De Stoop 05/05/2025
12345678910...Laatste

1672. Het rampjaar van de Republiek

Arnout van Cruyningen
1672. Het rampjaar van de Republiek
Omniboek, 2022, 192 blz., EUR 20,00
ISBN: 9789401918862

Dit jaar is het net 350 jaar geleden dat de Republiek der Verenigde Provinciën zijn zogenaamde rampjaar beleefde. Toen vielen Engeland, Frankrijk en de prinsbisdommen Keulen en Münster de Republiek binnen en kwam het tot een uitbarsting van de interne strijd tussen staatsgezinden en prinsgezinden. Volgens een populair gezegde was ‘het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos’.
De uiterst productieve historicus Arnout van Cruyningen, gespecialiseerd in dynastieke en staatkundige geschiedenis van Nederland, schreef eerder al verschillende boeken over de Nederlandse geschiedenis. Recent verschenen van zijn hand onder andere De boekenkist van Hugo de Groot, De Koning van Hispanje, Johan van Oldenbarnevelt en 1572 Een kanteljaar in de Tachtigjarige Oorlog. In 1672 beschrijft hij Het rampjaar van de Republiek. Daarin wil hij het wat, hoe en waarom van het rampjaar duiden.
Dat doet hij binnen een bestek een 175 bladzijden. Eerst schetst Van Cruyningen de politieke ontwikkelingen in de Republiek der Verenigde Provinciën vanaf de Vrede van Munster (1648) met de binnenlandse spanningen tussen staatsgezinden of ‘Loevesteiners’ – naar het slot Loevestein, waar onder andere Hugo de Groot zat opgesloten en waaruit hij ontsnapte – en prinsgezinden. Die interne spanning vertaalde zich ook in de discussie over de volgen buitenlandse politiek, een alliantie met of tegen Frankrijk, dan wel tegen of met Engeland. Vervolgens beschrijft Van Cruyningen het rampjaar. Vroegere bestuurders moesten het veld ruimen, de gebroeders De Witt werden gelyncht en prins Willem III werd aangesteld als stadhouder en legeraanvoerder, waardoor het Eerste Stadhouderloos Tijdvak (1652-1672) ten einde kwam.
In de hoofdstukken drie tot zes portretteert Van Cruyningen systematisch de bij het conflict betrokken hoofdrolspelers. Langs de kant van de Republiek waren dat de onfortuinlijke gebroeders Johan en Cornelis de Witt, prins Willem van Oranje, Willem III, de legeraanvoerders en de vlootvoogd in Staatse dienst, Michiel de Ruyter. Langs Franse zijde waren de protagonisten Lodewijk XIV, de Zonnekoning, en zijn belangrijkste legeraanvoerders, Luxemburg, Condé en Turenne, langs Engelse kant koning Karel II en de Engelse ambassadeur in de Republiek, Sir William Temple, bekend van zijn alom geprezen Observations upon the United Provinces of the Netherlands, dat overigens in 1672 verscheen. Hoofdstuk zes behandelt dan de bij het conflict betrokken bisschoppen, de prinsbisschop van Keulen en de bisschop en vorst van Münster. In het laatste hoofdstuk beschrijft Van Cruyningen de nasleep van het conflict. 1672 maakte een einde aan het Eerste Stadhouderloos Tijdperk en achteraf gezien aan de macht en welvaart van de Republiek.
Kaders doorheen de tekst belichten aparte onderwerpen of bevatten relevante primaire bronnen uit 1672, waaronder uit de vermelde Observations van Temple. Het werk is verluchtigd met relevante kleurenillustraties uit de tijd zelf, die vaak een propagandistische inslag hadden, maar soms wel iets groter mochten zijn. Een chronologisch overzicht, een ‘Meer te weten komen over het Rampjaar’ met verwijzingen naar websites en musea en een ‘Verder lezen’ vervolledigen dit handig en overzichtelijk werk van dat voor de Republiek zo cruciale jaar 1672, dat ook onderwerp van de maand van de geschiedenis in Nederland is.

[Walter Smits - 20/09/2022]