Hieronder vindt u de jongste recensies. Selecteer een genre, vervolgens selecteer de recensie die u wenst u te bekijken en klik tenslotte op 'Lees recensie'.

Zoeken  Genre 

 TitelAuteurDatum
Moederkoren Paul Demets 04/11/2025
Paradijs. Een nieuwe versie van Philoctetes van Sophocles (vert. Nathalie Tabury & Gaea Schoeters) Kae Tempest 04/11/2025
Vergeving. Een filosofische verkenning (vert. Ellis Booi) Vladimir Jankélévitch 04/11/2025
Coba Ritsema. Oog voor kleur Maaike Rikhof, Hanna Klarenbeek en Jet Sloterdijk 04/11/2025
Windhandel. Ooggetuigen van vijfhonderd jaar speculatie, euforie en verlies op de internationale beurzen Maarten Biermans 04/11/2025
Mesopotamië. Roman (vert. Tatjana Daan) Olivier Guez 04/11/2025
De kronieken van de dood. Opstand en executies in de Nederlanden Isabel Casteels 04/11/2025
Aesopus. Op de slavenmarkt in de oudheid Christian Laes 04/11/2025
Voor altijd. Een zelfportret in brieven (vert. en inl. Vincent Hunink) Plinius 04/11/2025
in het wit Roderik Six 04/11/2025
Donas, Archipenko & La Section d’Or. Betoverend modernisme Peter J.H. Pauwels & Adriaan Gonnissen (red.) 04/11/2025
Engel van de blauwe stad Carmen van Geffen 04/11/2025
Al wat leeft. De grote en dodelijke wedloop om al het leven te kennen (vert. Edzard Krol) Jason Roberts 27/10/2025
Onmogelijk (ver. Annemart Pilon) Erri di Luca 27/10/2025
Abd. De geschiedenis van slavernij en slavenhandel in de islamitische wereld (vert. Brenda Mudde en Maarten van der Werf) Justin Marozzi 27/10/2025
Deshima. Het dagelijks leven op de Nederlandse handelspost in Japan Anne Sey 27/10/2025
De Hanze. Opkomst en ondergang van een machtig handelsverbond (vert. Ger Meesters) Dick Harrison 27/10/2025
Stad van water en licht. Amsterdam, een geschiedenis in kaarten Kester Freriks en Reinder Storm 27/10/2025
Brancusi – de geboorte van moderne sculptuur. Meesterwerken uit de collectie van Centre Pompidou Ariane Coulondre (red.) 27/10/2025
Altijd te paard Iris Pronk 27/10/2025
12345678910...Laatste

Een wereld vol almanakken. 100 bijzondere exemplaren

Frederik Schreuder
Een wereld vol almanakken. 100 bijzondere exemplaren
Walburg Pers, 2023, 221 blz., EUR 34,99
ISBN: 9789462499188

Almanakken werden eeuwenlang dagelijks gebruikt door mensen uit alle lagen van de bevolking. Ze boden praktische informatie, zoals een kalender met de godsdienstige feestdagen, gegevens over de opkomst en ondergang van de zon, de schijngestalten van de maan, zons- en maanverduisteringen, weersvoorspellingen, aankondigingen van markten en kermissen, vertrektijden van trekschuiten en postkoetsen, medische adviezen en nog veel meer praktische wetenswaardigheden. Bovendien bevatten ze vaak amusement in de vorm van verhalen, rijmpjes, grappige anekdotes en raadsels, vaak vergezeld van humoristische illustraties. Een huis zonder almanak werd beschouwd als een schip zonder kompas.
Er werden miljoenen almanakken in verschillende vormen en materialen gemaakt, maar ze bleven amper bewaard, omdat ze na het verstrijken van het jaar, dus na bewezen dienst, vaak afgedankt en weggegooid werden, of, zoals in China, ritueel verbrand.
De Nederlandse huisarts Frederik Schreuder verzamelde gedurende veertig jaar almanakken, niet alleen uit Nederland, maar uit de hele wereld. In Een wereld vol almanakken toont hij 100 bijzondere exemplaren uit zijn collectie, die een zevenvoud daarvan bedraagt. Hij wil de schoonheid en de diversiteit van almanakken wereldwijd laten zien, maar ook de gebruikssporen, zoals moddervegen in een boerenalmanak, dagboekaantekeningen van kooplieden in hun comptoiralmanakken of de notities van scheepskapiteins in hun nautische almanakken.
In een beknopte inleiding behandelt Schreuder achtereenvolgens de Grieks-Egyptische herkomst van het woord almanak, via de Arabieren geïntroduceerd in Europa, de Arabische almanakken, het verschil tussen de jaarlijks terugkerende almanakken en de jaren overstijgende kalender, lange tijd als synoniemen door elkaar gebruikt, en ten slotte de vorm en de ontwikkeling van de almanakken, gekenmerkt door een enorme verscheidenheid.
In het corpus presenteert Schreuder dan de honderd geselecteerde almanakken in chronologische volgorde. Hij begint met een Frans calendarium uit de 15de eeuw. Uit de 16de eeuw en 17de eeuw weerhoudt hij telkens vier almanakken. Uit de 18de eeuw toont hij vijfendertig exemplaren en uit de 19de eeuw niet minder dan eenenveertig. De 20ste eeuw moet het stellen met vijftien items. Van elke almanak staan één of enkele bladzijden prachtig afgebeeld op de linkerpagina, terwijl hij op de rechterpagina elke afgebeelde almanak historisch duidt door een beschrijving van de herkomst en de inhoud met daarbij aandacht voor de tijdrekenkundige aspecten.
Onomstotelijk blijkt dat de inhoud en de vorm nogal kon variëren en evolueren. Er waren almanakken in velerlei soorten en maten, soms als eenbladskalender aan de muur, maar meestal in een handzaam formaat in boekvorm. Almanakken blijken ingezet te worden voor verschillende ideologische doeleinden, bijvoorbeeld als een middel om zich te verzetten tegen de slavernij (nr. 58) of als een instrument voor pure indoctrinatie (nr. 94). De voor de westerling meest exotische exemplaren zijn afkomstig uit de wereld buiten Europa.
Een samenvatting in het Nederlands en het Engels en een literatuurlijst vervolledigen dit zoals steeds door Uitgeverij Walburg Pers fraai uitgegeven boek van Frederik Schreuder.

[Walter Smits - 15/05/2023]