Henry van de Velde (1863-1957) wordt beschouwd als een spilfiguur in de 20ste eeuwse architectuur. Hij begon als autodidact, eerst als schilder, en kwam via toegepaste kunsten tot de architectuur. Als protagonist van de Art Nouveau is zijn uitstraling groot, niet enkel met zijn meubilair maar ook met zijn zilver- en keramiekcreaties en de vele boekbanden. In 1900 verhuist hij naar Duitsland waar hij met zijn werk en geschriften een centrale positie gaat innemen in het debat betreffende de vernieuwing van de decoratieve kunsten. Het is de meest vruchtbare periode in zijn leven en met de bouw van het theater in 1914 voor de Werkbund expositie in Keulen positioneert hij zich definitief als architect, echter zonder diploma. Henry van de Velde was prominent aanwezig in het Duits paviljoen op de wereldexpositie in Gent in 1913. De persoon met ambities wordt tweemaal geconfronteerd met een oorlog die erg bepalend is geweest in zijn levensloop. Hij bouwde viermaal zijn eigen woning: Bloemenwerf in Ukkel, Hohe Pappeln in Weimar, De Tent in Wassenaar en La Nouvelle Maison in Tervuren. Tijdens de oorlogsjaren 1940 /1945 is hij esthetisch adviseur binnen de Dienst Lands Wederopbouw, een opdracht die hem na de bevrijding zwaar wordt aangerekend. In juli 1947 brengt Koningin Elisabeth hem een laatste bezoek in Tervuren voor zijn vertrek naar Zwitserland. Hij verhuist erg ontgoocheld naar Oberägeri, waar hij zijn memoires gaat schrijven. Anne Van Loo is architecte en was van 1993 tot 2016 permanent secretaris van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Sites in Brussel. Zij is medeoprichter van het Fonds Henry van de Velde (ENSAV, 2004) en was van 1999 tot 2003 hoofdredacteur van het “Repertorium van de Belgische architectuur van 1830 tot heden,” een uitgave van het Mercatorfonds. Een becommentarieerde uitgave van de memoires van Henry van de Velde was haar ambitie en dit in samenwerking met Fabrice van de Kerckhove. Indrukwekkend zijn de internationale contacten en de briefwisseling met vele personen uit de artistieke, industriële en politieke wereld die helpen om zijn levensloop te begrijpen. Het eerste deel van Récit de ma vie 1863–1900 (Anvers, Bruxelles, Paris Berlin) verscheen in 1992, deel twee in 1995 met de periode 1900 tot 1917. Het overzicht 1917-1957 verscheen pas nu en bestaat uit twee delen, een geheel met meer dan 1000 pagina’s met honderden voetnoten ter verduidelijking van personen en feiten die Henry van de Velde in zijn tekst vermeldde. Met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog krijgt zijn leven een dramatische wending. Hij had naam en faam gemaakt in Duitsland. Met de oprichting van de school in Weimar begon zijn pedagogisch onderwijsproject en legde hij de basis voor de Bauhaus opleiding. Als directeur gaf men hem in 1914 de Duitse nationaliteit en paspoort, een beslissing van “Staatsangehörigkeit” aan personen uit het buitenland die werkzaam waren in een overheidsfunctie. Een opgelegde beslissing waardoor hij in een bijna onmogelijke positie terecht kwam. Terwijl zijn vrouw en kinderen in Weimar moesten blijven kon hij in april 1917 naar Zwitserland verhuizen waar hij verbleef tot januari 1920. Hij kwam in dienst van de welstellende Nederlandse familie Kröller-Müller die hem reeds kende van vóór 1914. Zijn hoofdopdracht was de bouw in de Hoge Veluwe van een groot museum voor hun indrukwekkende kunstcollectie. De bouw werd gestart maar vroegtijdig gestopt omwille van economische problemen. Opnieuw een zware ontgoocheling voor HvdV. Ondertussen waren er gesprekken voor zijn terugkeer naar België en het oprichten van een nieuwe school I.S.A.D., beter gekend als La Cambre. De locatie die ter beschikking werd gesteld was de oude abdij van Ter Kameren. Dank zij de tussenkomst van Camille Huysmans, Emile Vandervelde en vooral de volle steun van Koning Albert en Koningin Elisabeth werd de oprichting in 1926 mogelijk. Koning Albert en anderen waren erg ontgoocheld hoe België zich had gepresenteerd in de Expo van Parijs 1925 met Victor Horta als architect van het paviljoen. Vooral personen rond architect Victor Horta waren heftige tegenstander van een nieuwe opleiding naast de Academie en de Sint Lucasscholen. In de krant La Gazette stond “le Bavorois Van de Velde” en “le Boche Van de Velde”. De hetze werd nog versterkt toen de Koning de opdracht gaf aan Henry van de Velde om een villa te ontwerpen in Lombardsijde, een idee dat vlug werd gecanceld. In de pers stond “il serait monstrueusement immoral de vous confier la construction du chalet royal” met als slot “Tout, mais pas ça !”. In de tekst wordt ingegaan op de heftige reacties die in de pers verschenen en waarop Henry van de Velde reageerde met een open brief. Hij zette door en verzamelde een equipe van docenten. Gelijktijdig krijgt hij een aanstelling als professor aan de Rijksuniversiteit Gent en dit in het kader van de vernederlandsing. Het is ook zijn tweede Belgische periode met woningen in Brussel, Astene (Deinze), Leuven en Knokke. Hij onderhoudt intens zijn internationale contacten en in 1930 komen de architecten van de CIAM samen in Brussel. Op de befaamde groepsfoto staat Henry van de Velde vooraan in het midden. In 1933 wordt zijn 70ste verjaardag gevierd met publicaties en plechtigheden. Hetzelfde jaar wordt hij artistiek adviseur van de Belgische Spoorwegen en ontwerp hij het interieur van de nieuwe treinstellen en deze van de RMT boten Oostende Dover. Op dat moment krijgt hij de opdracht voor de bibliotheek met boekentoren voor de Gentse Universiteit, zijn grootste overheidsopdracht. In 1936 neemt hij ontslag als directeur van het I.S.A.D. , Herman Teirlinck wordt de nieuwe directeur. Henry van de Velde is ook betrokken samen met Eggericx en Verwilghen bij het Belgisch paviljoen in Parijs 1937 en samen met Léon Stynen in New-York in 1939. De periode 1917-1957 bevat vele haltes: Bern, Uttwil, Den Haag, Otterlo, Brussel, Parijs, New York en Oberägeri. De veelheid aan informatie noopte de uitgever het geheel op te splitsen in twee boeken. In deel II wordt 1947-1957 behandeld, de tien laatste jaren met zijn verblijf in Zwitserland. Daarin een overzicht van de prominenten die een bezoek brachten. Anne Van Loo geeft ook toelichting bij het tot stand komen van het manuscript met de bijhorende moeilijkheden. Tot slot van pagina 763 tot 1051 een zeer uitvoerige chronologie van 1917 tot aan zijn dood, een intens leven met veel contacten en bijkomende gegevens die duidelijk maken dat hij een groot netwerk had en dat hij in contact bleef men velen die hij op zijn parkoers heeft ontmoet. Het werk van Anne Van Loo is immens geweest om de grote veelheid aan gegevens te bundelen en te ordenen. Zij blijft zakelijk zonder daarbij een uitgesproken persoonlijke beoordeling te formuleren. Het boek is geen bespreking van zijn gebouwen, het is een minutieuze reconstructie van het leven van Henry van de Velde tussen 1917 en 1957.