Hieronder vindt u de jongste recensies. Selecteer een genre, vervolgens selecteer de recensie die u wenst u te bekijken en klik tenslotte op 'Lees recensie'.

Zoeken  Genre 

 TitelAuteurDatum
La Grande Bleue. Schilders van de Méditerranée Fred Leeman en Arne van Lienden 04/12/2023
Suster Bertken Frans Willem Verbaas 04/12/2023
Geschiedenis van Twente (1528-1870). Van oorlogsgebied tot industrieel centrum Cor Trompetter 04/12/2023
De man met de witte tulband. Roestam de Mammeluk, de oosterse bediende van Napoleon Jos Gabriëls 04/12/2023
De ontdekking van Insulinde. Op reis in Nederlands-Indië in de negentiende eeuw Rick Honings 04/12/2023
De vrouwen van Rembrandt. Saskia, Geertje, Hendrickje Jeroen Giltaij 04/12/2023
Wet en Rechtvaardigheid. Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Maarten Klink. Nawoord door Ernst Hirsch Ballin Cicero 04/12/2023
Dieric Bouts. Beeldenmaker Peter Carpreau (red.) 04/12/2023
De achterblijvers. Het hof na de vlucht van Wilhelmina, 1940-1945 Flip Maarschalkerweerd 04/12/2023
De verliezers. Straf en heropvoeding in kamp Vught, 1944-1949 Marijke Verduijn 04/12/2023
The Academia Belgica in Rome. Building for the Arts & Sciences in the Eternal City Charles Bossu and Sabine van Sprang (ed.) 28/11/2023
Hilma Af Klint en haar salon op vrijdagavond (vert. Janine van der Kooij) Sofia Lundberg, Alyson Richman & M.J. Rose 28/11/2023
Mag de sirene aan? Aart Hoekman 28/11/2023
De portretschilder. Frans Hals en zijn wereld Steven Nadler 28/11/2023
Op reis in de Middeleeuwen. De wereld door de ogen van pelgrims, handelaren en spionnen Anthony Bale 28/11/2023
Verlicht en vilein. Een biografie van achttiende-eeuws Nederland Marleen de Vries 28/11/2023
De Hartenkoningin. Het leven van Elizabeth Stuart (vert. Ron Ruiter en Robert Vernooy) Nadine Akkerman 28/11/2023
De aanval op het Westen. Hoe we onze waarden wapenen tegen de waanzin Douglas Murray 28/11/2023
De oudheid in kleur. Hoe antieke standbeelden er echt uitzagen Vinzenz Brinkmann, Ulrike Koch-Brinkmann & Sam Cleymans 28/11/2023
Cynthia. Een Romeinse romance. Vertaald, ingeleid en toegelicht door Paul Claes Propertius 28/11/2023
12345678910...Laatste

Lavinia

Ursula K. Le Guin
Lavinia
Meulenhoff, 2023, 332 blz., EUR 22,99
ISBN: 9789022598719

In haar Nawoord bij haar roman ‘Lavinia’ (oorspronkelijk verschenen in 2018, nu in een voortreffelijke en erg leesbare vertaling van ‘De Vertaalzusjes’ ook beschikbaar in het Nederlands) maakt Ursula K. Le Guin (1929-2018) duidelijk waar het haar om te doen was: ‘Ik wilde Vergilius volgen, niet zijn werk verbeteren of hem berispen. Lavinia drong er echter zelf soms op aan dat de dichter het bij het verkeerde eind had, over haar haarkleur bijvoorbeeld. Als schrijver die vrijwel nooit beknopt te werk gaat, heb ik veel van de hoekjes van zijn ingetogen, prachtige verhaal uitgebreid, geïnterpreteerd en ingevuld. Maar ik heb ook veel weggelaten. (…) Bevrijd van de geleende literaire machinerie van het pantheon en geautoriseerd door een aantal respectabele religiegeleerden, volgden mijn personages de heilige huiselijke gewoontes van de bijzonder religieuze Romeinen.’ (p. 328) En hieraan voorafgaand: ‘Vanaf de middeleeuwen was de zogenaamde ‘dode taal’ – het Latijn – dankzij de literatuur nog steeds springlevend, actief en invloedrijk. Dat is niet langer het geval. (…) Dus zal de stem van Vergilius, met de ware dood van zijn taal, uiteindelijk verstommen. Dit is vreselijk zonde, want hij is een van de grootste dichters ter wereld.’ (p. 325) 
Mede door een originele ingreep laat Le Guin zien hoe Vergilius als leidsman fungeert bij het levensverhaal van Lavinia, dochter van koning Latinus en onder meer door de dichter in diens ‘Aeneïs’ voorbestemd te huwen met een ‘vreemdeling’, de uit Troje gevluchte Aeneas. Waar Vergilius’ epos eindigt met de dood van Turnus, de man  aan wie haar moeder haar wilde uithuwelijken, wordt in de roman verder getoond hoe Lavinia zich staande heeft weten te houden in een mannencultuur, die de strijd en de eer op het slagveld als eerste en voornaamste deugd beleed. In een aantal her en der over de roman verspreide passage lezen we hoe Lavinia, die in de ik-vorm aan het woord komt, de schim van Vergilius ontmoet en er gaandeweg van overtuigd raakt dat zijn verhaal niet af was. Het laat Le Guin toe in haar roman de vraag te incorporeren in hoeverre literatuur en verbeelding nog kunnen samengaan met de achterliggende werkelijkheid. Toch is Le Guin erin geslaagd zichzelf als schrijver niet de hoofdrol toe te bedelen. Het is Lavinia’s levensverhaal dat de lezer ruim driehonderd pagina’s in de ban houdt. ‘Ik heb een oorlog veroorzaakt, net als de Spartaanse Helena. Zij veroorzaakte die van haar omdat ze zich liet meenemen door mannen die haar wilden hebben. Ik veroorzaakte die van mij omdat ik me niet wilde laten weggeven, me niet wilde laten meegeven, omdat ik mijn man en mijn lot zelf uitkoos.’ (p. 15) Het is het verhaal van een vrouw die ingaat tegen de wil haar moeder (‘Een meisje is maar goed voor één ding en dat is een goed huwelijk, en jij bent niet anders of beter dan ieder ander meisje. Dus vervul je plicht, net zoals ik dat heb gedaan’ – p. 100), die haar liefde voor Aeneas ten volle beleeft, ook al weet zij – het werd haar voorspeld door Verglilius – slechts drie jaar zal mogen en kunnen genieten van diens aanwezigheid in haar leven. Tussendoor stelt Le Guin ook de vraag naar hert ‘echte’ heldendom (een motief dat me doet terugdenken aan ‘Een Odyssee’, de prachtige roman van D. Mendelsohn – j.v.h.): Lavinia ziet, weet en beseft dat Aeneas aan zijn heldendaad – de moord op Turnus, ‘omdat hij doet wat hij moet doen’ p. 113 –  een blijvend schuldgevoel heeft overgehouden: ‘De dood van Turnus verzekerde het succes van de missie van Aeneas, maar was een dodelijke nederlaag voor de man Aeneas.’ (p. 229.
Hoe Lavinia zich staande weet te houden na de dood van Aeneas, ook als diens zoon Ascanius haar levensloop dreigt te verstoren, hoe zij nadrukkelijk kiest voor haar zoon Silvius, zet nog eens in de verf hoe sterk zij als vrouw, als moeder voor de dag  komt. Met oog en oor voor de gebruiken binnen de Romeinse families – ik denk hier aan de beschrijving van de dagelijkse offerrituelen – weet Ursula K. Le Guin een grotendeels onuitgesproken gebleven deel van de geschiedenis van Rome tot leven te wekken. In het spoor van onder meer ‘Alcibiades’ van I. L Pfeijffer kan ‘Lavinia’ de aandacht voor het klassieke erfgoed  alleen maar verder aanwakkeren.

[Jooris van Hulle - 06/09/2023]