Hieronder vindt u de jongste recensies. Selecteer een genre, vervolgens selecteer de recensie die u wenst u te bekijken en klik tenslotte op 'Lees recensie'.

Zoeken  Genre 

 TitelAuteurDatum
De wapenstok en het kruis. De cynische symbiose tussen Poetin en de Russische kerk Lucy Ash 05/05/2025
Heim (vert. Lies Lavrijsen) Caroline De Mulder 05/05/2025
De verdwijningen van Londres 38. Over Pinochet in Engeland en een nazi in Patagonië Philippe Sands 05/05/2025
Het bos en de rivier. Over Anselm Kiefer en zijn kunst Karl Ove Knausgård 05/05/2025
Het krijtstrepen verzet en de broers Van Hall, 1943-1945 Willem de Bell 05/05/2025
Nieuwgriekse geschiedenis. De Griekse wereld van de late middeleeuwen tot vandaag Pieter Borghart 05/05/2025
Een nieuwe omgang met comfort. Innovaties in verwarming en ventilatie, 1840-1920 Natasja Hogen 05/05/2025
Uit eten in Amsterdam. Vier eeuwen culinaire cultuurgeschiedenis Maarten Hell en Charlotte Kleyn 05/05/2025
De Ware Vrijheid. De levens van Johan en Cornelis de Witt Luc Panhuysen 05/05/2025
Het verdriet van Elisabeth van Culemborg. Bloei en ondergang van een adellijke dynastie, 1400-1555 Wijnand W. Mijnhardt 05/05/2025
Ooggetuigen van de bevrijding, september 1944-mei 1945 Bram de Graaf 05/05/2025
Een einde en een begin. Hoe de zomer van ’45 de wereld veranderde Oliver Hilmes 05/05/2025
De brug met drie bogen (vert. Henne van der Kooy) Ismail Kadare 05/05/2025
Verzetsvrouwen. Een onderbelichte geschiedenis Agnes Cremers en Mark Bergsma 05/05/2025
De schrijfster en de nachtegaal. Briefwisseling 1839-1849 (vert. Rosalien van Witsen) George Sand & Pauline Viardot 05/05/2025
Hannibal & Gideon Maarten Inghels 05/05/2025
Voortschrijdend inzicht. Beschouwingen (vert. Ronald Vlek) Julian Barnes 05/05/2025
Wildeman. Het leven van Paul Gauguin Sue Prideaux 05/05/2025
Grace (vert. Lidwien Biekmann en Tjadine Stheeman) Paul Lynch 05/05/2025
De Damiaanhoeve Chris De Stoop 05/05/2025
12345678910...Laatste

Lavinia

Ursula K. Le Guin
Lavinia
Meulenhoff, 2023, 332 blz., EUR 22,99
ISBN: 9789022598719

In haar Nawoord bij haar roman ‘Lavinia’ (oorspronkelijk verschenen in 2018, nu in een voortreffelijke en erg leesbare vertaling van ‘De Vertaalzusjes’ ook beschikbaar in het Nederlands) maakt Ursula K. Le Guin (1929-2018) duidelijk waar het haar om te doen was: ‘Ik wilde Vergilius volgen, niet zijn werk verbeteren of hem berispen. Lavinia drong er echter zelf soms op aan dat de dichter het bij het verkeerde eind had, over haar haarkleur bijvoorbeeld. Als schrijver die vrijwel nooit beknopt te werk gaat, heb ik veel van de hoekjes van zijn ingetogen, prachtige verhaal uitgebreid, geïnterpreteerd en ingevuld. Maar ik heb ook veel weggelaten. (…) Bevrijd van de geleende literaire machinerie van het pantheon en geautoriseerd door een aantal respectabele religiegeleerden, volgden mijn personages de heilige huiselijke gewoontes van de bijzonder religieuze Romeinen.’ (p. 328) En hieraan voorafgaand: ‘Vanaf de middeleeuwen was de zogenaamde ‘dode taal’ – het Latijn – dankzij de literatuur nog steeds springlevend, actief en invloedrijk. Dat is niet langer het geval. (…) Dus zal de stem van Vergilius, met de ware dood van zijn taal, uiteindelijk verstommen. Dit is vreselijk zonde, want hij is een van de grootste dichters ter wereld.’ (p. 325) 
Mede door een originele ingreep laat Le Guin zien hoe Vergilius als leidsman fungeert bij het levensverhaal van Lavinia, dochter van koning Latinus en onder meer door de dichter in diens ‘Aeneïs’ voorbestemd te huwen met een ‘vreemdeling’, de uit Troje gevluchte Aeneas. Waar Vergilius’ epos eindigt met de dood van Turnus, de man  aan wie haar moeder haar wilde uithuwelijken, wordt in de roman verder getoond hoe Lavinia zich staande heeft weten te houden in een mannencultuur, die de strijd en de eer op het slagveld als eerste en voornaamste deugd beleed. In een aantal her en der over de roman verspreide passage lezen we hoe Lavinia, die in de ik-vorm aan het woord komt, de schim van Vergilius ontmoet en er gaandeweg van overtuigd raakt dat zijn verhaal niet af was. Het laat Le Guin toe in haar roman de vraag te incorporeren in hoeverre literatuur en verbeelding nog kunnen samengaan met de achterliggende werkelijkheid. Toch is Le Guin erin geslaagd zichzelf als schrijver niet de hoofdrol toe te bedelen. Het is Lavinia’s levensverhaal dat de lezer ruim driehonderd pagina’s in de ban houdt. ‘Ik heb een oorlog veroorzaakt, net als de Spartaanse Helena. Zij veroorzaakte die van haar omdat ze zich liet meenemen door mannen die haar wilden hebben. Ik veroorzaakte die van mij omdat ik me niet wilde laten weggeven, me niet wilde laten meegeven, omdat ik mijn man en mijn lot zelf uitkoos.’ (p. 15) Het is het verhaal van een vrouw die ingaat tegen de wil haar moeder (‘Een meisje is maar goed voor één ding en dat is een goed huwelijk, en jij bent niet anders of beter dan ieder ander meisje. Dus vervul je plicht, net zoals ik dat heb gedaan’ – p. 100), die haar liefde voor Aeneas ten volle beleeft, ook al weet zij – het werd haar voorspeld door Verglilius – slechts drie jaar zal mogen en kunnen genieten van diens aanwezigheid in haar leven. Tussendoor stelt Le Guin ook de vraag naar hert ‘echte’ heldendom (een motief dat me doet terugdenken aan ‘Een Odyssee’, de prachtige roman van D. Mendelsohn – j.v.h.): Lavinia ziet, weet en beseft dat Aeneas aan zijn heldendaad – de moord op Turnus, ‘omdat hij doet wat hij moet doen’ p. 113 –  een blijvend schuldgevoel heeft overgehouden: ‘De dood van Turnus verzekerde het succes van de missie van Aeneas, maar was een dodelijke nederlaag voor de man Aeneas.’ (p. 229.
Hoe Lavinia zich staande weet te houden na de dood van Aeneas, ook als diens zoon Ascanius haar levensloop dreigt te verstoren, hoe zij nadrukkelijk kiest voor haar zoon Silvius, zet nog eens in de verf hoe sterk zij als vrouw, als moeder voor de dag  komt. Met oog en oor voor de gebruiken binnen de Romeinse families – ik denk hier aan de beschrijving van de dagelijkse offerrituelen – weet Ursula K. Le Guin een grotendeels onuitgesproken gebleven deel van de geschiedenis van Rome tot leven te wekken. In het spoor van onder meer ‘Alcibiades’ van I. L Pfeijffer kan ‘Lavinia’ de aandacht voor het klassieke erfgoed  alleen maar verder aanwakkeren.

[Jooris van Hulle - 06/09/2023]