Hartenkoningin. Roman (vert. Hans E. van Riemsdijk)

De Japanner Akira Mizubayashi (°1951) is een Franse schrijver. In zijn met de Prix des Libraires bekroonde roman ‘Ame brisée’ had je al de thema’s van politieke onderdrukking en de reddende kracht van de muziek. Die vind je ook in zijn nieuwste roman ‘Reine de coeur’ (Hartenkoningin). Hier duikt het thema van de “taalbreuk” op, tussen zijn “besmette” moedertaal en het Frans, door de schrijver ooit zijn vadertaal genoemd. De toenadering en de versmelting van twee parallelle werelden komen in ‘Hartenkoningin’ op allerlei vlakken tot stand, soms knap, soms ook geforceerd en gezocht. ‘Hartenkoningin’ is geen rechtlijnig  opgebouwde vertelling. Het begint in 1945 met de executie van Chinese krijgsgevangenen. Een verkrampte Japanse soldaat slaagt er niet in het keizerlijke bevel tot onthoofding uit te voeren. Onderweg naar haar stervende moeder tijdens een bombardement in Tokio ontfermt de jonge verpleegster Ayako zich over een verdwaald kind. Tot haar afschuw merkt zij dat het kinderhandje dat ze nog steeds vasthoudt van het onvindbare lichaam afgerukt is. Deze wrede lichamelijke “scheidingen” krijgen later hun plaats in de vertelling die begint met de ontmoeting in 1938 van Anna, een jonge Franse dienster, en een Japanse muzikant op bezoek in Parijs. De oorlogsdreiging haalt de minnaars uit elkaar. Jun keert terug naar Japan, wordt gemobiliseerd en is de getuige van wreedheden in Mantsjoerije, net voor atoombommen een eind aan de oorlog maken. Ayako verpleegt de mishandelde Jun en trouwt met hem. Jun pleegt later zelfmoord. Kleinzoon Oto erft het oorlogsdagboek van zijn opa en verwerkt het tot een roman. In Parijs ontmoet hij de bekende altvioliste Mizuné. Hun gedeelde passie voor muziek brengt hen tot elkaar. Zij is een kleinkind van Parijse Anna. Stap voor stap zorgen  de “twee koningskinderen” voor de heling van oude wonden, de verbinding van talen en het knooppunt van een nieuw begin. Voor Akira Mizubayashi is muziek een onmisbare expressie van het onzegbare, van zowel geluk als verschrikking. De compositie van deze roman is net als de metaforiek behoorlijk doorwrocht. De tekst is vaak gedetailleerd als een script, maar de taal is soms al te nadrukkelijk en ontsnapt niet altijd aan het emotionele cliché. De roman drijft op herhalingen om de lezer van de achronologische vertelling niet te verliezen. De dialogen zijn stroef en bevatten af en toe hinderlijk overbodige informatie. Zo gaat het bij de keuze van een meisjesnaam: “’Wat vind je van…Mona?’ ‘Ja, leuke naam! Doet me denken aan de Mona Lisa…’ ‘Dat is waar ook… Maar ik zweer dat ik geen seconde aan het model van Leonardo da Vinci heb gedacht!’”. “Het model van Leonardo da Vinci” is niet als in een dialoog voor de gesprekspartner bedoeld maar voor de zeldzame lezer die niet zou weten wie of wat de Mona Lisa is. Dialogen schrijven is een onderschatte vaardigheid.